\item \begin{center} \fbox{ \begin{minipage}{0.9\textwidth} \textbf{Enzymy Potencjalnie Uczestniczące w Degradacji PFAS} to grupa enzymów, które mogą rozkładać trwałe wiązania węgiel-fluor (C-F) w PFAS. Badania nad tymi enzymami koncentrują się na ich zdolności do transformacji lub częściowej degradacji PFAS. \end{minipage} } \end{center} \vspace{.5cm} \begin{longenum} \item Dehalogenazy \begin{longenum} \item \textbf{Charakterystyka}: Dehalogenazy są enzymami zdolnymi do usuwania atomów halogenów (np. fluoru) z cząsteczek organicznych. Ich prosta struktura i nieskomplikowane centrum aktywne sprawiają, że są obiecujące dla degradacji PFAS. \item \textbf{Przykład}: Dehalogenazy haloalkanowe, takie jak \textit{DhaA} z \textit{Xanthobacter autotrophicus}, są stosowane do rozkładu pochodnych PFAS. \end{longenum} \vspace{0.5cm} \item Oksydoreduktazy (np. Peroksydazy i Lakazy) \begin{longenum} \item \textbf{Charakterystyka}: Oksydoreduktazy katalizują reakcje redoks, które mogą rozkładać stabilne wiązania w związkach organicznych. Działają w obecności reagentów, takich jak nadtlenek wodoru. \item \textbf{Przykład}: Peroksydaza chrzanowa (HRP) i lakazy z grzybów, takich jak \textit{Phanerochaete chrysosporium}, są stosowane w badaniach nad degradacją związków fluoroorganicznych. \end{longenum} \vspace{0.5cm} \item Hydrolazy Amidowe \begin{longenum} \item \textbf{Charakterystyka}: Hydrolazy amidowe rozkładają wiązania amidowe w cząsteczkach, co jest przydatne w degradacji PFAS zawierających grupy amidowe. \item \textbf{Przykład}: Amidohydrolazy mogą być stosowane do rozkładu pochodnych PFAS, które posiadają grupy amidowe, umożliwiając częściową degradację. \end{longenum} \vspace{0.5cm} \item Monooksygenazy i Dioksygenazy \begin{longenum} \item \textbf{Charakterystyka}: Enzymy te katalizują reakcje wprowadzania tlenu do związków organicznych, co ułatwia rozkład struktury węglowej. \item \textbf{Przykład}: Monooksygenazy podobne do P450 (cytochrom P450) są stosowane w modyfikacjach fluoroorganicznych związków, chociaż ich skuteczność jest ograniczona w pełnej degradacji PFAS. \end{longenum} \vspace{0.5cm} \item Projektowane Enzymy i Enzymy Syntetyczne \begin{longenum} \item \textbf{Charakterystyka}: Enzymy modyfikowane genetycznie oraz enzymy syntetyczne są projektowane, aby rozkładać trwałe wiązania C-F. Dzięki inżynierii białek możliwe jest modyfikowanie miejsc aktywnych w celu poprawienia aktywności degradacyjnej. \item \textbf{Zastosowanie}: Zastosowanie syntetycznych enzymów jest obiecującą metodą degradacji PFAS, szczególnie przy pochodnych związkach fluoroorganicznych. \end{longenum} \end{longenum}