diff --git a/doc/main.pdf b/doc/main.pdf index b8938f4..09126dc 100644 Binary files a/doc/main.pdf and b/doc/main.pdf differ diff --git a/doc/main.tex b/doc/main.tex index 963134b..c11c44e 100644 --- a/doc/main.tex +++ b/doc/main.tex @@ -158,24 +158,70 @@ \end{frame} -\begin{frame}{Cele Dobrej Praktyki Laboratoryjnej (GLP) i Powiązane Akty Prawne} +\begin{frame}[allowframebreaks]{Przepisy Prawne i Regulacje dotyczące GMO} \justifying {\fontsize{8pt}{9.6pt}\selectfont \begin{longenum} \setlength{\itemsep}{8pt} - \item \textbf{Zapewnienie jakości i spójności wyników badań}: - GLP wprowadza standaryzację metod badawczych i procedur, umożliwiając uzyskanie powtarzalnych i wiarygodnych wyników. - \item \textbf{Zwiększenie bezpieczeństwa pracowników i środowiska}: - Przy pracy z GMO stosowanie GLP minimalizuje ryzyko dla personelu i środowiska, co jest regulowane przez \textbf{Dyrektywę 2009/41/WE} oraz krajowe akty prawne \cite{prawoGMO}. - \item \textbf{Zachowanie integralności badanych materiałów i próbek}: - GLP wymaga odpowiedniego przechowywania, znakowania i identyfikacji próbek GMO, zgodnie z \textbf{Rozporządzeniem (WE) nr 1830/2003} dotyczącym śledzenia i znakowania GMO \cite{prawoGMO}. - \item \textbf{Możliwość odtwarzania i weryfikacji wyników}: - Skrupulatna dokumentacja badań wg GLP umożliwia powtórzenie eksperymentów oraz weryfikację wyników przez inne jednostki lub organy regulacyjne. + \item \textbf{Polskie i unijne regulacje}: + \begin{longenum} + \setlength{\itemsep}{6pt} + \item \textbf{Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych} \cite{prawoGMO}: + Reguluje wprowadzanie do obrotu, stosowanie i monitorowanie GMO w Polsce, określając m.in. wymagania dotyczące badań, upraw, przetwarzania oraz transportu GMO. + \item \textbf{Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/18/WE z dnia 12 marca 2001 r.} \cite{Dyrektywa2001_18_WE}: + Określa zasady dotyczące zamierzonego uwalniania organizmów zmodyfikowanych genetycznie do środowiska oraz wprowadzania ich do obrotu we Wspólnocie Europejskiej. + \item \textbf{Rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r.} \cite{Rozporzadzenie_1829_2003}: + Ustanawia regulacje w zakresie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy, w tym wymagania dotyczące ich autoryzacji, etykietowania i monitorowania po wprowadzeniu do obrotu. + \item \textbf{Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 503/2013 z dnia 3 kwietnia 2013 r.} \cite{RozporzadzenieWykonawcze_503_2013}: + Wprowadza szczegółowe wymagania dotyczące wniosków o zatwierdzenie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy, precyzując m.in. obowiązek spełniania zasad Dobrej Praktyki Laboratoryjnej w badaniach toksykologicznych. + \end{longenum} + + \framebreak + + \item \textbf{Zezwolenia i dokumentacja}: + \begin{longenum} + \item \textbf{Uzyskiwanie zezwoleń}: + Prace z GMO wymagają uzyskania odpowiednich zezwoleń od właściwych organów (np. Ministerstwa Środowiska). W zależności od rodzaju prowadzonej działalności (badania naukowe, uprawy doświadczalne, wprowadzanie GMO do obrotu), konieczne jest spełnienie szczegółowych wymagań określonych w przepisach \cite{RozporzadzenieMinistraSrodowiska2015}. + \item \textbf{Prowadzenie dokumentacji}: + Zgodnie z polskimi i unijnymi przepisami prawnymi, jednostki pracujące z GMO są zobowiązane do prowadzenia szczegółowej dokumentacji dotyczącej charakterystyki GMO, celów i metod badawczych oraz zastosowanych środków bezpieczeństwa biologicznego \cite{prawoGMO}. Dokumentacja ta musi być przechowywana przez określony czas, a także dostępna do kontroli przez odpowiednie organy nadzorcze. + \end{longenum} \end{longenum} } \end{frame} - +\begin{frame}[allowframebreaks]{Klasyfikacja Poziomów Bezpieczeństwa Biologicznego} + \justifying + {\fontsize{8pt}{9.6pt}\selectfont + \begin{longenum} + \setlength{\itemsep}{8pt} + \item \textbf{Poziomy bezpieczeństwa biologicznego}: + \begin{longenum} + \setlength{\itemsep}{6pt} + \item \textbf{Poziom Bezpieczeństwa Biologicznego 1 (BSL-1)}: + Obejmuje prace z mikroorganizmami niechorobotwórczymi dla zdrowych ludzi i zwierząt oraz organizmami genetycznie zmodyfikowanymi o niskim ryzyku infekcji. Laboratoria BSL-1 cechują się podstawowymi środkami zabezpieczającymi, takimi jak zamknięte drzwi i umywalki do mycia rąk, bez wymogu specjalistycznych systemów inżynieryjnych \cite{RozporzadzenieMinistraSrodowiska2015}. + \item \textbf{Poziom Bezpieczeństwa Biologicznego 2 (BSL-2)}: + Dotyczy prac z mikroorganizmami wywołującymi choroby o umiarkowanym stopniu zagrożenia dla człowieka i środowiska, takimi jak np. wirusy roślinne oraz organizmy genetycznie zmodyfikowane o podwyższonym ryzyku. Laboratoria BSL-2 wymagają stosowania dodatkowych środków ochrony, takich jak komory bezpieczeństwa biologicznego, szczelne pojemniki do transportu materiału biologicznego oraz szczepienia personelu w razie konieczności. + \item \textbf{Poziom Bezpieczeństwa Biologicznego 3 (BSL-3)}: + Obejmuje prace z mikroorganizmami wywołującymi poważne lub potencjalnie śmiertelne choroby, które mogą rozprzestrzeniać się drogą powietrzną. Laboratoria BSL-3 wymagają bardziej zaawansowanych środków inżynieryjnych, takich jak kontrola wentylacji, filtracja powietrza (filtry HEPA) oraz specjalne procedury wchodzenia i wychodzenia z laboratorium \cite{prawoGMO}. Personel musi być odpowiednio przeszkolony i chroniony, a dostęp do laboratorium jest ściśle kontrolowany. + \item \textbf{Poziom Bezpieczeństwa Biologicznego 4 (BSL-4)}: + Prace na tym poziomie obejmują mikroorganizmy wywołujące choroby śmiertelne i szybko rozprzestrzeniające się, często bez dostępnej szczepionki lub leczenia. Laboratoria BSL-4 wymagają najwyższych standardów bezpieczeństwa, w tym oddzielnego, w pełni odizolowanego obszaru pracy, systemów wentylacji z podciśnieniem, klastra bioasekuracyjnego oraz odzieży ochronnej szczelnie zamkniętej. Tylko laboratoria o najwyższym poziomie zabezpieczeń mogą prowadzić prace na tym poziomie, zgodnie z restrykcyjnymi przepisami krajowymi i międzynarodowymi. + \end{longenum} + + \item \textbf{Kryteria klasyfikacji laboratoriów}: + \begin{longenum} + \setlength{\itemsep}{6pt} + \item \textbf{Bezpieczeństwo fizyczne i inżynieryjne}: + Laboratoria na różnych poziomach bezpieczeństwa biologicznego muszą spełniać odmienne standardy fizycznych zabezpieczeń, takie jak odpowiednie drzwi, zamknięcia, wentylacja, oraz systemy filtracji powietrza (np. filtry HEPA na poziomach BSL-3 i BSL-4). W szczególności laboratoria pracujące z GMO muszą wdrażać środki zapobiegające przypadkowemu uwolnieniu organizmów do środowiska \cite{RozporzadzenieMinistraSrodowiska2015}. + \item \textbf{Szkolenie i kwalifikacje personelu}: + Personel pracujący na różnych poziomach bezpieczeństwa biologicznego musi posiadać odpowiednie przeszkolenie i kwalifikacje. W laboratoriach BSL-1 wystarczające są podstawowe szkolenia BHP, natomiast w laboratoriach BSL-2, BSL-3 i BSL-4 wymagana jest specjalistyczna wiedza, umiejętność pracy z patogenami o podwyższonym ryzyku, a także znajomość protokołów awaryjnych \cite{RozporzadzenieMinistraZdrowia2021}. + \item \textbf{Kontrola i monitorowanie}: + Każdy poziom bezpieczeństwa biologicznego wymaga odpowiedniego nadzoru oraz kontroli procedur. Wyższe poziomy bezpieczeństwa (BSL-3 i BSL-4) wymagają ścisłej kontroli dostępu, regularnych inspekcji oraz monitorowania warunków pracy, aby zapewnić zgodność z obowiązującymi regulacjami i standardami \cite{KrajowyProgramDPL2021}. + \item \textbf{Postępowanie z odpadami biologicznymi}: + Laboratoria pracujące z GMO i innymi materiałami biologicznymi muszą postępować zgodnie z odpowiednimi procedurami utylizacji odpadów, aby zapobiec skażeniu środowiska i rozprzestrzenianiu się organizmów \cite{RozporzadzenieMinistraSrodowiska2015}. Zasady te są ściśle określone dla każdego poziomu bezpieczeństwa, z bardziej rygorystycznymi wymaganiami dla wyższych poziomów. + \end{longenum} + \end{longenum} + } +\end{frame} % Slajd z bibliografią diff --git a/doc/references.bib b/doc/references.bib index b1f7394..7525fed 100644 --- a/doc/references.bib +++ b/doc/references.bib @@ -86,3 +86,72 @@ month = {jan}, } +@misc{prawoGMO, + title = {Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych}, + year = {2001}, + note = {Dz.U. 2001 nr 76, poz. 811 z późn. zm.} +} + +@misc{Dyrektywa2001_18_WE, + title = {Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/18/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów zmodyfikowanych genetycznie}, + year = {2001}, + note = {Dz. Urz. WE L 106 z 17.4.2001, str. 1-38, z późn. zm.}, + url = {https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX:32001L0018} +} + +@misc{Rozporzadzenie_1829_2003, + title = {Rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r. w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy}, + year = {2003}, + note = {Dz. Urz. UE L 268 z 18.10.2003, str. 1-23, z późn. zm.}, + url = {https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:32003R1829} +} + +@misc{RozporzadzenieWykonawcze_503_2013, + title = {Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 503/2013 z dnia 3 kwietnia 2013 r. w sprawie wniosków o zatwierdzenie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz zmieniające rozporządzenia (WE) nr 641/2004 i (WE) nr 1981/2006}, + year = {2013}, + note = {Dz. Urz. UE L 157 z 8.6.2013, str. 1–48}, + url = {https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:32013R0503} +} + +@misc{RozporzadzenieMinistraSrodowiska2015, + title = {Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2015 r. w sprawie bezpieczeństwa biologicznego przy prowadzeniu prac z GMO}, + author = {{Ministerstwo Środowiska}}, + year = {2015}, + note = {Dz.U. 2015, poz. 247}, + url = {https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2015/247} +} + +@misc{prawoGMO, + title = {Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych}, + year = {2001}, + note = {Dz.U. 2001 nr 76, poz. 811 z późn. zm.} +} + +@misc{RozporzadzenieMinistraSrodowiska2015, + title = {Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2015 r. w sprawie bezpieczeństwa biologicznego przy prowadzeniu prac z GMO}, + author = {{Ministerstwo Środowiska}}, + year = {2015}, + note = {Dz.U. 2015, poz. 247}, + url = {https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2015/247} +} + +@misc{RozporzadzenieMinistraZdrowia2021, + title = {Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 sierpnia 2021 r.}, + author = {{Ministerstwo Zdrowia}}, + year = {2021}, + month = {August}, + day = {3}, + note = {Dz.U. 2021 poz. 1422}, + url = {https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2021/1422} +} + +@misc{KrajowyProgramDPL2021, + title = {Krajowy program monitorowania zgodności z zasadami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej}, + year = {2021}, + month = {November}, + day = {9}, + note = {Dokument programowy, Polska}, + url = {https://www.gov.pl/web/zdrowie/krajowy-program-monitorowania-zgodnosci-z-zasadami-dobrej-praktyki-laboratoryjnej} +} + +